Księża patrioci, księża postępowi - ruch duchownych rzymskokatolickich
kolaborujących z władzą komunistyczną w powojennej Polsce, aktywny przede
wszystkim w latach stalinowskiego terroru. Zadaniem księży patriotów było
rozbijanie jedności Kościoła od wewnątrz.

Początki ruchu sięgają 1949 r., kiedy to przy Związku Bojowników o Wolność
i Demokrację utworzono Główną Komisję Księży. Okręgowe komisje księży
powstały następnie we wszystkich województwach. Wśród "księży patriotów"
znaleźli się kapelani wojskowi, księża - byli więźniowie obozów
koncentracyjnych, a także kapłani skonfliktowani z władzą kościelną.

"Księża patrioci" realizowali politykę komunistycznych władz
rozpowszechniając krytykę Stolicy Apostolskiej i episkopatu, postulując
usuwanie z kurii kapłanów o poglądach "wrogich", sprzecznych z obowiązującą
ideologią. Starali się również wpływać na program seminariów duchownych.
Organami prasowymi ruchu były pisma "Głos Kapłana", "Ksiądz Obywatel" i
"Kuźnica Kapłańska". W 1952 r. ruch skupiał ok. 10 proc. duchowieństwa
katolickiego w Polsce.

W 1950 r. Prymas Stefan Wyszyński zakazał księżom czytania "Głosu Kapłana".
Członkowie GKK obłożeni zostali ekskomuniką.

Działania "księży patriotów" osłabły po 1953 r. po aresztowaniu Prymasa
Tysiąclecia. Ruch stopniowo podporządkowywany był Stowarzyszeniu Pax, aż do
rozwiązania GKK w 1955 r.

Ruch wznowiony został w 1959 w ramach Kół Księży przy Zrzeszeniu Katolików
Caritas. W strukturze rozbijającego Kościół stowarzyszenia działało wówczas
kilkuset księży. W 1961 r. było ich 485. W 1961 r. Episkopat w specjalnym
liście zabronił duchownym katolickim uczestnictwa w strukturach Zrzeszenia
Katolików Caritas.

Stopniowo ruch "księży patriotów" zamierał i słabła jego aktywność. W
latach 70 - tych doszło do jego samolikwidacji.

na podstawie: Encyklopedia Katolicka, Lublin, 2004

--
"Każdy myślący człowiek jest ateistą" - E.Hemingway